بیمارستان شهید بهشتی انزلی

خودمراقبتی اقدامات و فعالیت‌های آگاهانه، آموخته شده و هدفداری است که فرد به منظور حفظ حیات و تأمین، حفظ و ارتقای سلامت خود و خانواده اش انجام می دهد. خودمراقبتی قسمتی از زندگی روزانه مردم و شامل مراقبتی است که به فرزندان، خانواده، دوستان، همسایگان و اجتماعات محلی نیز گسترش می‌یابد. در واقع خودمراقبتی شامل اعمالی است که مردم انجام می‌دهند تا تندرست بمانند، از سلامت ذهنی و جسمی خود نگهداری کنند، نیازهای اجتماعی و روانی خود را برآورده سازند، از بیماری ها یا حوادث پیشگیری کنند،‌ ناخوشی‌ها و وضعیت‌های مزمن را  بهبود بخشند و نیز از سلامت خود بعد از بیماری حاد و یا ترخیص از بیمارستان حفاظت کنند.

تاثیر خودمراقبتی بر بهبود پیامدهای سلامت و کاهش هرینه ها در مطالعات متعدد به اثبات رسیده است. مع الوصف همین مطالعات نشان داده اند که صرف تولید محتوای آموزشی برای بیماران و حتی اجرای دوره های آموزشی برای آنان، منجر به خودمراقبتی نخواهد گردید. اغلب این مطالعات نشان داده اند که شکل گیری و ارتقاء کارکرد خودمراقبتی از سوی بیماران مستلزم مداخلات آموزشی و حمایتی نظاممند به منظور ارتقاء دانش، مهارتها، و اعتماد به نفس بیماران جهت مدیریت مشکلات سلامت خود می باشد. علاوه بر مداخلات آموزشی و حمایتی، هدف گذاری مشترک برای پیامدهای سلامت، پایش و ارزیابی منظم وضعیت سلامت و شناسایی پیشرفتها و مشکلات، و کمک به بیماران برای رفع مسایل و مشکلات، بخش لاینفک این رویکرد نظام مند می باشد.

خودمراقبتی باعث کاهش مراجعات پزشکی، و جلب مشارکت افراد در برنامه ریزی و تصمیم گیری برای اقدامات سلامتی خود ، می شود. گاهی اوقات از مفهوم خودمراقبتی برداشت غلطی صورت می گیرد و با خود درمانی اشتباه می شود . خود درمانی به مفهوم اقدام به درمان بدون داشتن اطلاعات کافی در زمینه علائم و بیماری ها یا تصمیم گیری های خود سرانه و غیر استاندارد درمانی است .از جمله رفتارهای خودسرانه ای که با استانداردهای خودمراقبتی تطبیق ندارد استفاده نابجا از دارو می باشد که نه تنها موجب درمان بیماری نمی شود بلکه باعث ایجاد عوارض دارویی در طولانی مدت نیز می گردد.

جنبه های مختلف خودمراقبتی
• توجه به وزن خود و نگه داشتن آن در محدوده مناسب (BMI= (18/5-24/9
• آشنایی با تغذیه سالم و پیروی از رژیم غذایی صحیح
• توجه به اهمیت فعالیت بدنی و نقش آن در سلامت افراد
• توجه به مضرات دخانیات و اقدام جهت ترک سیگار
• آگاهی از تاثیر استرس بر سلامتی و اهمیت کنترل آن
• توجه به نقش خواب در سلامت جسمی و روانی و آگاهی از بهداشت خواب
• آشنایی با علائم و نشانه های افسردگی
• آشنایی با علائم و نشانه های اضطراب
• آشنایی با راه های تقویت حافظه
• توجه به سلامت قلب و عروق و آشنایی با عوامل خطر بیماری های قلبی عروقی
• توجه به عوامل خطر ابتلا به پوکی استخوان و آشنایی با راه های پیشگیری از آن
• توجه به عوامل خطر ابتلا به آرتروز و کمر درد و آشنایی با راه های پیشگیری از آن
• آشنایی با سرطان های شایع و عوامل خطر و راه های پیشگیری از آن ها
• توجه به اهمیت ارزیابی های پاراکلینیک و انجام به موقع آن